Πέμπτη 4 Μαρτίου 2010

Στην Καστορια το λεξικο γουνας "κλεινει" μεσα του την παραδοση του τοπου

Η οικογένεια του Λεωνίδα Πουλιόπουλου "μετρά" τέσσερις γενιές γουνοποιών, από το 1860 μέχρι σήμερα. Λέξεις όπως τα νουρκουλέμια, τα κουλουκουρίδια και τα γκούσια, που περιγράφουν κομμάτια δερμάτων από διάφορα σημεία του ζώου, ηχούσαν απόλυτα φυσιολογικά στα αυτιά του, αφού ως παιδί γνώρισε τα πάντα για την επεξεργασία της γούνας και ως ενήλικας ασχολήθηκε κι εκείνος, για κάποιο χρονικό διάστημα, με το επάγγελμα. Αργότερα, σπούδασε οικονομικά και σήμερα διδάσκει στο Τμήμα Διεθνούς Εμπορίου του ΤΕΙ Καστοριάς.
Η αγάπη του, όμως, για την παράδοση της γουνοποιίας στην Καστοριά ήταν η αφορμή για να ξεκινήσει μια προσπάθεια συγκέντρωσης όλων εκείνων των λέξεων που χρησιμοποιούνται στην επεξεργασία της γούνας. Το αποτέλεσμα ήταν ένα καινοτόμο "λεξικό γούνας" που αριθμεί πάνω από 700 λέξεις!
"Ξεκίνησα μιλώντας με παλιούς γουνοποιούς της Καστοριάς, που προσπαθούσαν να μου εξηγήσουν τι σήμαινε κάθε λέξη. Μου περιέγραφαν αναλυτικά πως 'ταβλιάζουν' τα κομμάτια της γούνας, πως δηλαδή τα βρέχουν ώστε να απορροφήσουν νερό και να αποκτήσουν ελαστικότητα. Μου μιλούσαν για το 'πάντρεμα' των 'χορδάδων΄, το συνταίριασμα των διαφόρων κομματιών γούνας. Μου εξηγούσαν πώς έκαναν το 'σταμάτωμα', το τέντωμα των δερμάτων και το κάρφωμά τους σε ένα σανίδι, ώστε να αποκτήσουν φόρμα και μορφή", λέει ο κ. Πουλιόπουλος.
Μοναδικός βοηθός του, ένα γλωσσάρι διακοσίων περίπου λέξεων, που είχε φτιάξει ο καθηγητής Καλαφατίδης τη δεκαετία του '60. "Μου πήρε δύο με τρία χρόνια για να μιλήσω με όλους τους γουνοποιούς. Η προσπάθεια ήταν χρονοβόρα αλλά άξιζε τον κόπο η προφορική επαφή και επικοινωνία μαζί τους" προσθέτει.
Το "Λεξικό Γούνας" των Λεωνίδα Πουλιόπουλου και Βενετίας Σιώντα, εκδόθηκε το 2005. Μόλις τώρα, όμως, έγινε γνωστή η όλη προσπάθεια, με παρουσιάσεις στο Άργος Ορεστικό και το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Καστοριάς."Το Λεξικό Γούνας περιέχει λέξεις που κανείς δεν πρόκειται να βρει σε άλλο λεξικό. Περιέχει επίσης πιθανές εκδοχές για την ετυμολογία κάθε λέξης καθώς δεν γνωρίζουμε με σιγουριά από πού προέρχονται. Το σίγουρο είναι ότι περιέχουν γλωσσικά στοιχεία από την αγγλική και τη γαλλική γλώσσα, λόγω των εξαγωγών γούνας αλλά και από την τουρκική γλώσσα καθώς πολλοί γουναράδες έμαθαν την τέχνη στην Κωνσταντινούπολη και τη μετέφεραν στην Καστοριά και τη Σιάτιστα" αναφέρει ο συγγραφέας.Μιλώντας ειδικότερα για την παράδοση της γούνας στη Δυτική Μακεδονία εξηγεί ότι, η Καστοριά και η Σιάτιστα είχαν στενούς δεσμούς με την Κωνσταντινούπολη, από όπου έρχονταν πολλοί ευγενείς και δημιουργούσαν εξοχικές κατοικίες και μεγάλα αρχοντικά. Παράλληλα οι πόλεις αυτές κατάφεραν να διατηρήσουν επί τουρκοκρατίας τις επαφές τους με το εξωτερικό. Λειψία, Κωνσταντινούπολη, Δαμασκός, Παρίσι, Λονδίνο και Φρανκφούρτη αποτέλεσαν γνωστούς προορισμούς των εξαγωγών των Καστοριανών γουναρικών. Άλλωστε, σύμφωνα με τον κ. Πουλιόπουλο, δεν αποκλείεται η έφεση των Καστοριανών για την επεξεργασία της γούνας να έχει βαθιές ρίζες στο παρελθόν, στην εποχή ακόμη του λιμναίου οικισμού του Δισπηλιού, όπου βρέθηκαν εργαλεία κυνηγιού ζώων και επεξεργασίας δερμάτων.Όλα τα παραπάνω είναι στοιχεία που έχουν πραγματικό ενδιαφέρον και "κλείνουν" μέσα τους την παράδοση της γούνας στη Δυτική Μακεδονία. "Αυτή η ατομική προσπάθεια κάποιων ονειροπόλων μοναχικών καβαλάρηδων χρειάζεται υποστήριξη και όχι μικροψυχία από έναν κλάδο ο οποίος στην πράξη είναι κοσμοπολίτικος, διεθνής και παγκοσμιοποιημένος" τόνισε ο κ. Πουλιόπουλος κατά την παρουσίαση του βιβλίου στο Δήμο Καστοριάς.Ανέφερε, μάλιστα, χαρακτηριστικά:"αυτή τη στιγμή 35 περίπου επιχειρήσεις της Δυτικής Μακεδονίας βρίσκονται στην έκθεση του Χονγκ - Κονγκ ενώ άλλες αρχίζουν να δέχονται δουλειά από τη Ρωσία και άλλες να δίνουν δουλειά στην Κίνα. Αυτά είναι στοιχεία που δείχνουν ότι παρά την αδυναμία των ελληνικών επιχειρήσεων να αγοράσουν δέρματα, οι γουνοποιητικές επιχειρήσεις αντιστέκονται στη λαίλαπα της παγκοσμιοποίησης".

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ-ΜΠΕ